Việc lắp đặt van bi điều khiển khí nén đúng kỹ thuật không chỉ đảm bảo thiết bị vận hành ổn định, giảm rủi ro rò rỉ hay hư hỏng, mà còn giúp hệ thống chạy hiệu quả, an toàn và tiết kiệm chi phí bảo trì. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước từ cơ bản đến nâng cao dành cho người mới.
Tổng quan về van bi điều khiển khí nén
Van bi điều khiển khí nén là gì?
Van bi điều khiển khí nén (pneumatic ball valve) là thiết bị dùng để kiểm soát lưu chất trong đường ống bằng cơ chế tự động hóa: khí nén tạo ra mô men xoắn cấp cho bộ truyền động, từ đó xoay bi van 90° để đóng hoặc mở dòng chảy. Van thường tích hợp cơ cấu tác động đơn (single acting – tự chuyển trạng thái khi mất khí) hoặc tác động kép (double acting – cần khí để đóng và mở).
Thiết kế nhỏ gọn, tỷ lệ đóng mở nhanh (< 0.5s), khả năng kín tuyệt đối dạng bóng (bi van), giúp van bi khí nén trở thành lựa chọn lý tưởng cho hệ thống tự động hóa, cấp thoát nước, xử lý khí thải và các ứng dụng trong hóa chất, dầu khí…
Thông số kỹ thuật của van bi điều khiển khí nén
- Chất liệu: Inox 304/316, hoặc thép carbon.
- Kích thước: DN15 – DN1000.
- Kết nối: Mặt bích (Flanged) theo tiêu chuẩn DIN, ANSI, JIS.
- Áp lực làm việc: PN16, PN25, PN40.
- Nhiệt độ làm việc: -20°C đến 180°C.
- Điều khiển: Khí nén (Spring Return hoặc Double Acting).
- Thời gian đóng/mở: Từ 5 đến 30 giây, tùy thuộc vào kích thước và áp suất khí nén.
- Tiêu chuẩn kết nối: ISO 5211.
- Bảo hành: 12 tháng.
>>> Xem thêm: Van bi bích khí nén là gì? Đặc điểm và thông số kỹ thuật
Các bước lắp đặt van bi điều khiển khí nén đúng kỹ thuật vào đường ống
Một quy trình lắp đặt bài bản giúp hạn chế sai sót, kéo dài tuổi thọ thiết bị. Quá trình gồm 5 bước quan trọng:
Bước 1: Tiến hành kiểm tra van và hệ thống đường ống
Trước khi tiến hành lắp đặt, bạn cần kiểm tra tổng thể cả van bi điều khiển khí nén và hệ thống đường ống để đảm bảo sự tương thích về kích thước, vật liệu, áp lực và kiểu kết nối. Một số kiểm tra quan trọng gồm:
Đối với van bi điều khiển khí nén: Đảm bảo thiết bị không bị nứt vỡ, biến dạng, trục van quay trơn tru, bộ điều khiển khí không bị rò khí, và thông số kỹ thuật phù hợp với yêu cầu hệ thống.
Đối với hệ thống đường ống: Kiểm tra kích thước, loại kết nối (ren, mặt bích hay dán ống), áp suất làm việc và hướng dòng chảy đã phù hợp với van hay chưa.
Bước 2: Vệ sinh đường ống và các đầu nối
Trước khi đưa van vào hệ thống, việc làm sạch bên trong đường ống và bề mặt tiếp xúc các đầu nối là cực kỳ cần thiết để loại bỏ:
- Cặn bẩn, dầu mỡ, rác thải hoặc bụi bám dính trong đường ống.
- Các vật cản nhỏ có thể làm kẹt bi van khi vận hành hoặc gây ra sự cố rò rỉ lưu chất.
Sử dụng khăn sạch, chổi thép mềm hoặc dung dịch tẩy rửa chuyên dụng để vệ sinh khu vực tiếp xúc. Với hệ thống lâu năm hoặc môi trường công nghiệp nhiều bụi, cần đặc biệt lưu ý bước này để tránh tạp chất lọt vào bên trong van.
Bước 3: Loại bỏ các vụn hàn, vụn cắt của đường ống
Khi gia công lắp đặt mặt bích, tiện ren hoặc cắt ống, rất dễ sinh ra các vụn hàn, mạt kim loại hoặc cạnh sắc. Những tạp chất này có thể:
- Gây hở ren hoặc lệch mặt bích, ảnh hưởng đến độ kín khít của hệ thống.
- Làm mài mòn nhanh gioăng làm kín.
- Cản trở bi van quay, giảm tuổi thọ bộ điều khiển khí.
Hãy sử dụng giấy nhám, dũa hoặc máy cắt mài cầm tay để loại bỏ hoàn toàn những mảnh vụn này, đồng thời đảm bảo bề mặt tiếp xúc nhẵn, phẳng.
Bước 4: Tiến hành lắp đặt
Sau khi đã làm sạch và chuẩn bị đầy đủ, tiến hành lắp van theo đúng kiểu kết nối:
Với van bi khí nén nối ren:
Bôi keo lỏng hoặc quấn băng keo non tại đầu ren. Dùng cờ lê siết chặt ren theo chiều kim đồng hồ, đảm bảo lực vừa đủ, tránh cong vênh van và đường ống.
Với van bi khí nén mặt bích:
Căn chỉnh các lỗ mặt bích của van và đường ống khớp nhau. Đặt gioăng làm kín vào giữa hai mặt bích rồi dùng bu lông, đai ốc siết đều tay theo hình sao để tạo lực ép đồng đều, tránh xô lệch.
Với van bi khí nén dán ống:
Định vị đúng vị trí lắp, sau đó sử dụng keo dán ống chuyên dụng (thường là keo PVC hoặc CPVC) để kết nối chắc chắn giữa van và đường ống.
Lưu ý: Hướng mũi tên trên thân van phải trùng chiều với hướng dòng chảy chất lỏng hoặc khí trong hệ thống.
Bước 5: Kiểm tra và hoàn tất quy trình lắp đặt
Sau khi lắp xong, bạn cần thực hiện các bước kiểm tra sau:
Kiểm tra độ kín: Mở nguồn khí và thử nghiệm vận hành van đóng/mở. Quan sát xem có xảy ra rò rỉ tại các điểm nối hay không.
Kiểm tra hành trình đóng/mở: Van bi khí nén phải đóng/mở hoàn toàn trong khoảng hành trình 90 độ. Nếu thấy van không vận hành trơn tru, cần kiểm tra lại áp suất khí nén hoặc căn chỉnh hành trình.
Kiểm tra độ ổn định: Theo dõi hệ thống trong khoảng 15-30 phút đầu sau lắp đặt để đảm bảo không có tiếng ồn bất thường, rò khí, tụ áp hoặc chảy lưu chất bất thường.
Sau khi mọi thứ đã đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, bạn có thể đưa hệ thống vào vận hành chính thức.
Công dụng của van bi điều khiển khí nén trong các hệ thống
Hệ thống môi trường
- Xử lý nước thải, cấp nước sạch: tự động đóng hoặc mở đường ống theo chu trình, giúp tiết kiệm nhân công và tiêu thụ năng lượng.
- Hệ thống khí thải: đóng/mở van chuyển hướng lưu chất, đảm bảo an toàn vận hành.
Hệ thống công nghiệp
- Ngành thực phẩm/dược phẩm: kiểm soát lưu chất tốt nhờ khả năng tạo van kín tuyệt đối, giảm nhiễm khuẩn.
- Ngành hóa chất/dầu khí: chống ăn mòn (inox 316, gioăng PTFE), phù hợp môi trường axit, kiềm.
- Dây chuyền tưới tự động: đóng mở nhanh theo tín hiệu cảm biến.
Hướng dẫn bảo quản van bi điều khiển khí nén đúng cách khi chưa sử dụng
Khi van chưa lắp vào hệ thống, cần bảo quản đúng cách:
- Đóng van ở trạng thái mở, để tránh ép gioăng lâu ngày.
- Bọc kín trong túi PE hoặc thùng carton có hút ẩm.
- Đặt nơi khô ráo, tránh ánh nắng và hóa chất ăn mòn.
- Nếu để quá 6 tháng, nên kiểm tra lại gioăng và thử hoạt động trước khi lắp.
Cách bảo trì van bi điều khiển khí nén trong quá trình sử dụng
Để đảm bảo lắp đặt van bi điều khiển khí nén luôn hiệu quả, cần kiểm tra và xác định vấn đề van đang gặp phải định kỳ để xử lý và thay thế nếu cần thiết.
- Kiểm tra áp suất khí nén và lọc khí định kỳ.
- Vệ sinh bộ truyền động để tránh bám bụi, dầu mỡ gây kẹt piston hoặc gioăng.
- Tra mỡ bôi trơn trục van nếu nhà sản xuất yêu cầu.
- Kiểm tra gioăng PTFE: thay khi xuất hiện dấu hiệu mòn, nứt, giảm độ kín.
- Kiểm tra hoạt động đóng mở: đảm bảo van vận hành trơn, không chậm, hoặc rò rỉ khí/lưu chất.
Nên mua van bi điều khiển khí nén ở đâu uy tín, chất lượng?
Để đảm bảo quá trình lắp đặt van bi điều khiển khí nén diễn ra hiệu quả và lâu dài, bạn nên lựa chọn nhà cung cấp sau:
- Có showroom, kho lưu trữ rõ ràng, cam kết bảo hành, bảo trì.
- Cung cấp đầy đủ CO/CQ (Certificate of Origin / Certificate of Quality).
- Có hỗ trợ kỹ thuật về lắp đặt, vận hành và tài liệu hướng dẫn.
- Các thương hiệu uy tín trong ngành.
Yến Thanh là một trong những đơn vị uy tín cung cấp van vi điều khiển khí nén chất lượng phục vụ đúng nhu cầu của khách hàng. Chúng tôi với nhiều năm kinh nghiệm đã và đang học hỏi và phát triển hơn nữa để mang lại cho khách hàng những sản phẩm chất lượng, những dịch vụ tận tâm và sự hài lòng khi đến với Yến Thanh.
Việc lắp đặt van bi điều khiển khí nén đúng kỹ thuật là bước then chốt giúp hệ thống vận hành ổn định, an toàn và bền lâu. Từ việc chọn lựa thiết bị phù hợp, kiểm tra, vệ sinh đúng cách, đến quá trình lắp đặt và bảo trì theo định kỳ, mỗi công đoạn đều cần thực hiện nghiêm túc. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn đầy đủ kiến thức và quy trình thực tế cần thiết, dễ hiểu, dễ áp dụng, dù bạn là người mới tiếp cận ngành van công nghiệp.
>>> Xem thêm: Cấu tạo và nguyên lý của van điều khiển bằng khí nén
